maska, oslona twarzy

maska, osłona twarzy wyobrażająca najczęściej twarz ludzką lub głowę zwierzęcia, rzeźbiona albo modelowana w różnych materiałach, często polichromowana. M. znane są w wielu kręgach kulturowych od czasów prehistorycznych. Pierwotnie przypisywano m. właściwości magiczne oraz apo-tropaiczne, później zaczęto je stosować również w celach dekoracyjnych. W starożytności szeroko rozpowszechnione były m. kultowe, używane w czasie niektórych obrzędów rei. i rytualnych maskarad połączonych z tańcami (np. uroczystości dionizyjskie w Grecji). Znano je w Mezopotamii, Grecji, a także w Ameryce prekolumbijskiej. Równie często występowały m. sepulkralne, nakładane na twarz zmarłego (złote m. egip., egejskie, peruwiańskie, kamienne m. wykładane barwną mozaiką charakterystyczne dla kultury Teotihuacan) lub umieszczane na wieku sarkofagu (Egipt) czy na pokrywie urny grobowej (terakotowe i brązowe m. etruskie). Niekiedy m. sepulkralne miały cechy portretowe, utrwalając indywidualne rysy twarzy zmarłego. W staroż. Rzymie istniał zwyczaj wykonywania woskowych m. pośmiertnych, którymi posługiwano się w czasie uroczystości pogrzebowych. M. te, zw. imagines, zawieszano później na honorowym miejscu w atrium. Prawo do