podaja... rozwoju najnowszych ...

W refleksjach pozytywistów nad krytyką powracało również pytanie o rolę publiczności w sprawowaniu kontroli nad kierunkiem rozwoju literatury. Niektórzy autorzy wypowiedzi krytycznych zachęcali czytelników do wywierania presji na pisarzy i wydawców. S. Tarnowski był zdania, że opinia oświeconych odbiorców powinna być lepiej słyszalna i bardziej zdecydowana. Niechaj publiczność „da poznać, że jej ta lub owa powieść nie do smaku {...] niech nie przyjmuje z wdzięcznością albo z pobłażaniem wszystkiego, co jej podają" (Z najnowszych powieści polskich, 1881). Inni krytycy, nie odmawiając publiczności prawa do aktywnego odbioru literatury, wskazywali na negatywny wpływ, jaki ma na twórczość podporządkowanie decyzji wydawniczych zasadzie komercyjnego sukcesu. W związku z tym właśnie A. Sygietyński postulował wprowadzenie praw autorskich i praw dla tłumaczy, które by dały pisarzom możliwość tworzenia bez konieczności ulegania naciskom czytelników, zmuszających do artystycznych kompromisów. W ten sposób przed krytyką zaczęto stawiać nowe zadania związane z korygowaniem nieprawidłowości i organizowaniem życia literackiego.