Sa kregu tez ...

malćłrStWO. W starożytności m. było jedną z podstawowych dziedzin sztuki. Jego obecność stwierdzono we wszystkich ważniejszych kulturach, choć ilość zabytków jest stosunkowo bardzo mała. Dzieła malarskie były zawsze szczególnie podatne na zniszczenie: nie zachowały się w ogóle obrazy przenośne (tablicowe), niewiele pozostało z monumentalnych malowideł ściennych, nieliczne są też przykłady m. miniaturowego. Najlepiej znane jest m. sepulkralne, którego dzieła (gł. malowidła ścienne) zachowały się w niektórych strefach klimatycznych (np. w Egipcie) w zadziwiająco dobrym stanie. Obficie reprezentowane jest również m. ceramiczne, ornamentalne i przedstawieniowe, szczególnie rozwinięte w kręgu kultur klasycznych. Ważną grupę zabytków m. staroż. stanowią kompozycje wykonane techniką -» mozaiki, które nie zmieniły swego pierwotnego kolorytu. Obraz m. staroż. uzupełniają reliefy, zbliżone pod względem formalnym do dzieł malarskich. Wiadomości o m. staroż., obejmujące często nazwiska twórców, opisy ich dzieł i stosowanych przez nich technik, występują w wielu źródłach historycznych i traktatach staroż. autorów (np. Witru-wiusza, Pliniusza st., Aetiusa). Zaginęły natomiast staroż. dzieła teoretyczne poświęcone m., niewiele też wiadomo o jego technologii. Do wyrobu farb malarskich służyły w starożytności gł. substancje naturalne pochodzenia organicznego (roślinnego i zwierzęcego) oraz sproszkowane minerały. Farby te mieszano z wodą, roztworem wapiennym czy roztopionym woskiem ( • enkaustyka). Szeroko rozpowszechniona była technika tempery (klejowej i oleistej). Jako podobrazie stosowano drewno, płyty kamienne, tynk, papirus i tkaniny (płótno, na Dalekim Wschodzie — jedwab). Przed malowaniem gruntowano podkład roztworem kleju z gipsem lub kredą. Malowano przy pomocy pędzli, w technice enkaustycznej posługiwano się specjalnymi metalowymi łyżeczkami, które w trakcie pracy były podgrzewane. W użyciu były też palety do mieszania farb oraz różne naczynia do rozcierania i przygotowywania składników. W m. ściennym dominowała technika fresco secco (malowanie na suchym podłożu). Fresk właściwy (buon fresco), wykonywany na wilgotnym tynku, występował tylko sporadycznie. Na Dalekim Wschodzie rozwijało się m. akwarelowe, tuszowe i lakowe. Naję więcej zabytków staroż. m. zachowało się w Egipcie. Są to przede wszystkim malowidła ścienne