bywa to dzialania ...

Historycy literatury, w tym i literatury XIX w., przeważnie zgodnie traktują humor jako odmianę komizmu, będącą wynikiem określonego nastawienia twórcy wobec rzeczywistości, co znajduje konsekwencje w sposobie ujmowania zjawisk literackich. Praktycznie humor stanowi więc determinantę stylu danego twórcy. I tak najczęściej wyróżnia się komizm satyryczny i humorystyczny. Np. J. Kleiner dodatkowo oprócz humoru satyrycznego i „pogodnego" znajduje jeszcze „ironiczny", „rokokowy" czy „igrający"; wszystkie te odmiany były realizowane przez pisarzy w. XIX. J. Ziomek nazywa humor ze względu na jego ton „życzliwy" i „pobłażliwy" „komizmem fllozoficznym". Humor traktowany jako odmiana postaci komizmu bywa zestawiany obocznie (chociaż niekonsekwentnie) z żartem, dowcipem, a w odniesieniu do literatury XIX w. z groteską czy tzw. czarnym humorem. Sfery jego działania nie są wyraźnie ograniczone, a w każdym razie nie są, jak to się dzieje w wypadku śmieszności, zamknięte w obrębie zjawisk życia codziennego.