dekoracja kole i ...

w Lukanii, Apulii i Paestum ( - italskie wazy), a także liczne pracownie w miastach etruskich. Począwszy od okresu archaicznego Etruskowie sprowadzali wielkie ilości waz gr. (zwłaszcza ko-rynckich i attyckich) i produkowali sami wysokiej klasy wyroby garncarskie ( bucchero) i terakotowe. Wyróżniały się szczególnie warsztaty w Vulci, Volterra, Chiusi i Volsinii. Rzeźby terakotowe znajdowały szerokie zastosowanie w drewnianej architekturze sakralnej (akroteriony, ante-pagmenta, rzeźby statuaryczne, np. Satyr i Mena-da, Apollo z Veii) i w sztuce sepulkralnej (urny grobowe, np. — kanopy etruskie, sarkofagi z pelno-plastycznymi postaciami zmarłych na pokrywach). C. rzym. ukształtowała się pod bezpośrednim wpływem sztuki hellenistycznej i etruskiej. Najpow-szechniej występowała c. typu - terra sigillata, monochromatyczna, z odciskaną dekoracją reliefową. Słynęły z niej warsztaty w Arretium ( aretyńskie naczynia . później produkowano ją również w Galii (La Graufesanque, Lezoux;, Germanii i w innych krajach wchodzących w skład imperium rzym. Z c. rzym. wyodrębniła się c. starochrześc. (charakterystyczne lampki oliwne z dekoracją piast.) i bizantyjska. Aktywne ośrodki ceramiczne istniały w starożytności w Indiach, na Dalekim Wschodzie (Chiny, Japonia) oraz na drugiej półkuli — w Ameryce prekolumbijskiej (zwłaszcza w Meksyku i w Peru). W Indiach c. występowała już ok. 4000 p.n.e. Z IV tysiąclecia pochodzi c. z Kulli (malowane naczynia z czarną dekoracją złożoną z motywów ani-malistycznych i geometrycznych), Nal, Amri, Nandana i innych miejscowości w pn. zach. Indiach. W kręgu kultury induskiej produkowano terakotowe i fajansowe figurki (idole bogini-matki, zwierzęta) oraz naczynia malowane w czarne wzory (gl. motywy zoomorficzne i geometryczne). W 2 poł. I tysiąclecia p.n.e. dotarły do Indii wpływy gr., których oddziaływanie zaznaczyło się przede wszystkim w rzeźbie terakotowej (zabytki z rejonu Pa-taliputry). W pierwszych wiekach n.e. rzeźby ceramiczne wyrabiano m.in. w Gandharze, Mathurze i Kaszmirze (duże płyty reliefowe). Duże ilości c. wyrabiano też w baktryjskim mieście — Taxila. W Chinach wysoki poziom reprezentowała już neolityczna c. kultury Jang-szao (III tysiąclecie p.n.e.) — formowana ręcznie, zdobiona malowanymi ornamentami spiralnymi i geometrycznymi. Z okresu późnego neolitu pochodzi czarna c. Lung-szan, toczona na kole garncarskim, o lśniącej polerowanej powierzchni z dekoracją rytą i odciskaną (motywy sznura, plecionki). W II tysiącleciu p.n.e., w okresie Szang, występowała c. lepiona ręcznie i toczona na kole (c. biała z ornamentem meandrowym, c. szara, bardziej prymitywna). W kolejnym okresie Czou dominowała c. szara, początkowo formowana ręcznie, później wyrabiana przy użyciu koła, gładka lub z dekoracją rytą. W V w. p.n.e. znano też